Książka Zniewolony umysł Czesława Miłosza została uznana za jedną z najważniejszych książek politycznych naszych czasów. Jest to wiwisekcja systemu totalitarnego, obażenie mechanizmów, które gwarantowały ciągłość demokracjom ludowym. W latach Polskiej Republiki Ludowej była to biblia opozycji. Noblista Czesław Miłosz w dziewięciu rozdziałach-esejach porusza kilka fundamentalnych dla tematu kwestii, a także prezentuje sylwetki czterech pisarzy, których kamufluje pseudonimami. Zabieg ten tłumaczy tym, że dla zachodniego czytelnika (gdzie ksiązka ukazała się po raz pierwszy, w Polsce była bowiem zakazana i krążyła jedynie w tzw. Drugim obigu) nieistotne byłoby nazwisko, a polski czytelnik powinien bez trudu rozpoznać owych literatów i działaczy kultury. Są oni tymi, którzy podpisali się pod doktryną socrealistycznego widzenia świata i stwarzania go poprzez swoją działalność oddziałującą na masy ludowe. Pierwszy z nich to Alfa - moralista, czyli Jerzy Andrzejewski. Autor takich powieści jak Ciemności kryją ziemię, Popiół i diament, Bramy raju. Miłosz wspomina ich znajomość, rozmowy jeszcze sprzed emigracji poety. Następny – Beta, czyli nieszczęśliwy kochanek to Tadeusz Borowski. Miłosz wspomina jego debiut, wydawanie tomików podczas okupacji. Za kluczowy fakt usprawiedliwiający działalność powojenną Borowskiego Miłosz podaje pobyt w Oświęcimiu i zwrócenie się ku Wschodowi, by uciec od Zachodu, który go skrzywdził.

Lektura tekstów składających się na "Przygody młodego umysłu" jest doświadczeniem dość niezwykłym. Nie tylko ze względu na bogactwo i różnorodność tych publikacji, ogłaszanych w międzywojennej prasie, ale również ze względu na to, że obcujemy tu z Miłoszem nieco innym niż ten, którego dotąd znaliśmy. To człowiek, który dopiero się kształtuje. Poznajemy drogę jego rozwoju, jego fascynacje, lęki i rozpacze, nie zawsze wyrażane wprost, nieraz skrywane pod maską (...) młodzieńczej brawury, przekory, a nieraz i krytycznej brutalności. (...) tym, co urzeka w całej jego młodzieńczej publicystyce , jest odwaga: by iść pod prąd, rozwijać się i nie unikać rozrachunków z samym sobą

Przypomnienie dawno nie wznawianego tomu esejów, jednego z najważniejszych w dorobku Czesława Miłosza. Pomieścił on w tej książce eseje m.in. o tak znaczących dlań twórcach, jak Blake, Mickiewicz czy Dostojewski, a także klasyczne już teksty: O piekle, Saligia, Ziemia jako raj czy Niemoralność sztuki. Druga część książki, poprzedzona wstępem zatytułowanym „Gorliwość tłumacza” zawiera „prywatną” antologię opatrzonych osobistymi komentarzami przekładów bliskich Miłoszowi, bądź z różnych względów fascynujących go, poetów, m.in. Baudelaire’a, Mertona, Yeatsa, Venclovy, Whitmana, Jeffersa. Całość zamyka przekład Księgi Eklezjasty.

“Zaczynając od moich ulic” to zbiór rozmaitych drobnych form prozatorskich Miłosza. Znajdziemy tu artykuły, eseje, wykłady, odczyty, pożegnania zmarłych osób. Całość jest podzielona na pięć rozdziałów, które stanowią uporządkowane chronologicznie pisma o pokrewnej tematyce.

Kolejny tom dzieł Czesława Miłosza zawiera zbiór esejów powstałych w czasie wojny. Przenikliwy rozrachunek intelektualisty z nowoczesnymi mitami i ideałami, przeprowadzony w obliczu ich klęski, a dokonany w cyklu świetnych esejów poświęconych wybitnym tekstom literackim (Defoe, Balzac, Stendhal, Gide, Tołstoj, Witkacy) i filozoficznym (James, Nietzsche, Bergson). Drugą część tomu wypełnia eseistyczna korespondencja Miłosza z Jerzym Andrzejewskim, pochodząca z tego samego okresu i poruszająca pokrewne tematy.

Fascynujący portret naszych czasów wyłaniający się z opowieści o przyjaźniach, lekturach, życiowych wyborach i z historiozoficznych rozważań poety Ta książka zaskakuje. Już pierwsze wrażenie jest mylące. Na tom składają się teksty, których wspólnym mianownikiem jest czas, kiedy zostały napisane, czyli ostatnie dziesięć lat. Eseje o meandrach współczesnej duchowości i mentalności, szkice o książkach, portrety przyjaciół, nekrologi, odczyty oraz impresje autobiograficzne.